گوش دادن موثر ، کلید برقراری روابط کاری عالی و رسیدن به درک متقابل است. در جامعه امروزی با همه امکانات ارتباطی پیشرفته‌ای که وجود دارند. مهم است که هر زمان به یکدیگر گوش فرا دهیم. گوش دادن مؤثر ، رازی است که باعث می‌شود مشاغل، روابط کاری و حتی روابط خانوادگی نیز از شکست و خرابی رهایی یابند.
در اینجا هشت گام برای گوش دادن موثر وجود دارد:
گام اول: رو به روی گوینده بنشینید و با او تماس چشمی برقرار کنید
وقتی با فردی صحبت می‌کنید که در حال بررسی موردی در اتاق است یا به صفحه رایانه یا گوشی خود خیره شده، به نظرتان او چند درصد از حواس خود را به صحبت‌های شما اختصاص داده است. پنجاه درصد؟ پنج درصد؟ اگر شخص فرزند شما باشد، ممکن است شما از او بخواهید «وقتی با تو صحبت می‌کنم، به من نگاه کن» اما معمولاً نمی‌توانیم که با دوست یا همکارمان این‌گونه صحبت کنیم.
در اکثر فرهنگ‌های غربی، تماس چشمی یکی از عناصر اصلی ارتباط موثر محسوب می‌شود. وقتی صحبت می‌کنیم، بهتر است تا با یکدیگر تماس چشمی برقرار کنیم. این بدان معنا نیست که شما نمی‌توانید از اتاق دیگر با شخصی صحبت کنید، اما اگر مکالمه‌تان طولانی شود، بهتر است تا با مخاطباتان تماس چشمی برقرار کنید.
به مخاطبتان احترام بگذارید. روزنامه، کتاب، تلفن و سایر موارد یکه حواستان را پرت می‌کند، کنار بگذارید. به مخاطبتان نگاه کنید، حتی اگر او به شما نگاه نکند. کم‌رویی، عدم اطمینان، شرم، احساس گناه یا سایر احساسات یا برخی موارد فرهنگی مانع از برقراری تماس چشمی می‌شوند، اگر مخاطبتان به دلیل یکی از این موارد با شما تماس چشمی برقرار نکرد، حساس نشوید و سعی کنید به صورت متمرکز با او صحبت کنید.
گام دوم: مراقب بوده اما آرام باشید
اکنون که تماس چشمی برقرار کرده اید، گاهی به چشمانتان استراحت دهید. لازم نیست که به شخص مقابل خیره شوید. شما هر چند ثانیه یکبار به فرد نگاه کرده و ۲ ثانیه تماس چشمی برقرار کنید و به صحبتتان ادامه دهید.
اگر شما به عنوان فرد شنونده هستید، سعی کنید به صحبت‌های طرف مقابل توجه کنید و در صورت امکان عواملی که حواستان را پرت می‌کند، حذف نمایید. علاوه بر این، سعی کنید روی لهجه گوینده یا شیوه‌های گفتار او متمرکز نشوید، مگر اینکه بیان اشتباه کلمات سبب حواس پرتیتان شود، در این صورت واژه صحیح را با رعایت ادب به وی انتقال دهید. سعی کنید تا در زمان حال باشید و در افکار واحساسات خود غرق نشوید.
گام سوم: یک ذهن باز داشته باشید
بدون قضاوت در مورد طرف مقابل و یا انتقاد ذهنی از چیزهایی که او برای شما تعریف می‌کند، به به سخنانش گوش کنید. ولی هرگز سخنانش را قضاوت نکنید، سعی کنید که در مقابل او هم‌چون آینه باشید و اگر درخواست بازخورد نمود، به او بازخورد‌های سازنده دهید.
وقتی طرف مقابلتان چیزی را برایتان تعریف می‌کند، هرگز در میانه تعریف او به میان کلامش نپرید.
در هنگام صحبت با طرف مقابلتان، گاهی سوالی را درباره موضوع مورد نظر از او بپرسید.
گام چهارم: به کلمات گوش دهید و سعی کنید سخنان گوینده را تصویرسازی کنید
هنگامی که طرف مقابلتان در حال صحبت درباره‌ی موضوعی است، مثلا درباره تکنولوژی بلاکچین صحبت می‌کند، سعی کنید تا کلمات کلیدی که در سخنان او وجود دارد را به خاطر سپرده و شروع به تصویرسازی درباره آن موضوع کنید تا سخنان طرف مقابل را بهتر درک کنید، فقط توجه داشته باشید که این کار نباید مانع از توجه‌تان به سخنان طرف مقابل شود.
مطمئناً با تمرین زیاد موفق به انجام این کار خواهید شد. اگر در این میان افکارتان شروع به سرگردان شدن کردند، بلافاصله خود را مجبور کنید تا دوباره متمرکز شوید.
گام پنجم: سخن کسی را قطع نکنید و «راه‌حل»های خود را تحمیل نکنید
از کودکی به ما آموزش می‌دهند که میان کلام کسی نپریم ولی معمولاً هنگامی که از موضوعی بسیار هیجان‌زده یا ناراحت هستیم، ممکن است تا به میان کلام طرف مقابل بپریم که چندان روی خوشی ندارد و اگر طرف مقابل از این کار بسیار ناراحت شود، ممکن است با بیان عبارت «اجازه دهید تا صحبتم تمام شود یا اجازه فرمایید تا کلامم منعقد شود» سعی در ادامه صحبت‌های خود دارد.
قطع کردن صحبت طرف مقابل معمولاً پیام‌های متنوعی را به فرد گوینده منتقل می کند. به عنوان مثال:
«من از شما مهم‌تر هستم.»
«آنچه باید بگویم جالب‌تر، دقیق‌تر یا مرتبط‌تر است.»
«من واقعاً اهمیتی نمی‌دهم که شما چه فکری می‌کنید.»
«من وقت برای نظر شما ندارم.»
«این مکالمه نیست، یک مسابقه است و من برنده می‌شوم.»
همه ما با سرعت‌های مختلفی فکر کرده و صحبت می‌کنیم. اگر شما یک متفکر سریع و چابک و چالاک هستید، شما باید سرعت خود را برای برقراری ارتباط بهتری با فردی که در بیان سخنان خود مشکل دارد، کاهش دهید.
برای این که گوش دادن موثری داشته باشید، هنگامی‌که کسی در مورد مسئله‌ای صحبت می‌کند، از ارائه راه‌حل خودداری کنید. بیش‌تر ما ترجیح می‌دهیم راه‌حل‌های خودمان را بفهمیم ولی باید به نظرات گوینده نیز احترام بگذاریم. اگر یک راه‌حل بسیار درخشان در ذهن دارید و خیلی مشتاق هستید تا آن را بیان کنید، حداقل از گوینده اجازه بگیرید. بپرسید «آیا می‌خواهید ایده‌های من را بشنوید؟»
گام ششم: منتظر مکث گوینده باشید تا سؤالات شفافی را از او بپرسید
وقتی چیزی را درک نمی‌کنید، از گوینده بخواهید تا آن را برایتان توضیح دهد. اما به جای قطع‌کردن کلامش، صبر کنید تا سخنش به پایان برسد. سپس چیزی شبیه به این را بگویید، آیا امکان دارد که این بخش از موضوع را کمی بیش‌تر توضیح دهید؟»
گام هفتم: فقط درمورد مسائل مرتبط ضروری و مرتبط سوال کنید
در هنگام ناهار همکارتان درباره پروژه جدیدی که به تازگی برعهده گرفته صحبت می‌کند و شما سوالی درباره نام کارفرما و میزان تحصیلاتش می‌پرسید. همکارتان نیز درباره آن شخص و شرایط تحصیلاتش صحبت می‌کند و آن قدر درباره او صحبت می‌کنید که به از موضوع اصلی کاملاً فاصله می گیرید. از این رو بهتر است تا سوالاتی مرتبط با کارتان بپرسید.
گام هشتم: تلاش کنید تا احساسات گوینده را درک کنید
اگر فردی که با او صحبت می‌کنید احساس ناراحتی، شادی، ترس یا … دارد. از او بخواهید که درباره حسی که دارد برایتان تعریف کند تا آرامش یابد. سعی کنید تا با او همدلی کنید. گوش دادن به طرف مقابل و همدلی کردن، سبب آرامش ذهنی خواهد شد.
برای تجربه همدلی، باید خود را در جای طرف مقابل قرار دهید و به خودتان اجازه دهید احساس کنید که در آن لحظه چه حسی دارد. این کار آسانی نیست و انرژی و تمرکز زیادی نیاز دارد. اما انجام این کار مفید است و می‌تواند به تقویت ارتباطتان کمک کند.
منبع: بانا