تک فرزندی
خانواده هایی هستند که فقط به یک بچه اکتفا می کنند. بعضی والدین تمایل دارند اولاد بیشتری داشته باشند ولی از این مساله آسوده خاطر نیستند. در دنباله اطلاعاتی درباب مبحث یگانه فرزندی در اختیار شما قرار می دهیم و باورها و مسائل گوناگون را به شکل «صحیح» و «غلط» تحقیق می کنیم.
1 – بنابراین که تنها فرزندی، اصلاً آباجی و برادری ندارند، یحتمل افرادی خود خواه می شوند.
غلط. تقریباً همه بچه ای در دوران های خاصی اندیشه می کند اهمیتی خیلی زیادی در این جهان دارد و تمام چیز برای او حاضر شده است. دلیل درست تکبر این است «فقط به خودتان اندیشه کنید و دیگران را پنهان بگیرید» در کل می توان گفت بچه ای که نمی تواند نظرگاه دیگران را بپذیرد، خود خواه است. در مرحله ای از زندگی، توان به پایین تر حد می رسد، هورمون ها دچار تغییرات می شوند یا از نگاه فیزیکی گرفتار مشکلاتی می شویم و واجب است به نحوی حرکت کنیم که خودخواهانه به نظر برسد. در زمان نوجوانی، همه والدین می توانند امید داشته باشند که اینگونه رفتارهایی را از سوی فرزندشان شاهد باشند.
2 – تک فرزند، ستیزهجو و حسود می شود
غلط. مردم حسود و ستیزهطلب نوع جدیدی از افراد نیستند و در پیش هم وجود داشته اند. در سال 1986، روان شناسی به نام استنلی هال (اولین سرکرده اجتماع روان شناسی آمریکا) اظهار کرد که فقط کودکان اینگونه خصوصیت های دارند و عاقبت گرفت: «تک اولاد بودن، چیزی مثل یک مریضی است.» متاسفانه این اعتقاد در اجتماع پایدار شد و نسل به نسل آن را تکرار کردند و اینک وفور از مردم آن را می پذیرند. در حالیکه این استنتاج اشتباه است.
3 – اکثر تک فرزندان، نسب به افرادی که خواهر و برادر دارند، خودمختار تر هستند
صحیح. این سوژه صحیح است چراکه تک فرزندان، بخاطر ارشاد های والدین و فقدان ارتباط به خواهر و برادر، معمولاً احساس آزادی بیشتری دارند. این قضیه ازطریق تحقیقات بیشمار در این زمینه، به تایید آمده است و می توان گفت که این بچه ها، در آتیه خودمختار تر خواهند بود و می توانند آتیه خویش را بسازند.
4 – تک فرزندان کمتر از بچه های دارای خانواده پرجمعیت، قدرت پذیرفتن دارند
غلط. خواهران و برادرانی از سه کشور ایالات متحده آمریکا، آلمان و انگلستان در یک تحقیق، مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس این تحقیقات مشخص شد که ترتیب به دنیا آمدن، تاثیری طولانی در ویژگی های شخصیتی افراد ندارد. به نظر می رسد که ترتیب به دنیا آمدن در خانواده های پرجمعیت، از نظر ثبات احساسی و خلاقیت تفاوت چندانی ندارند.
5 – تک اولاد نسبت به بچه های دارای خواهر و برادر، مخیله بیشتری دارند
غلط. بسیاری از افراد فکر می کنند، تک فرزندان بخاطر داشتن اوقات تنهایی بیشتر، از تخیلات خود استفاده می کنند و دوستانی تصوری (غیرواقعی) برای خود می سازند. اما یک کارشناس در این زمینه می گوید که داشتن رفقا خیالی، بخشی از توسعه ذهنی طبیعی و سالم فرد است.
ماریوری تیلور، پروفسور روان شناسی در دانشگاه اورگان و نگارنده کتاب Imaginary Companions and the Children Who Create Them (همراهان خیالی و بچه هایی که آن ها را می سازند)، بچه های پیش دبستانی تا قبل از 7 سالگی را مورد بررسی قرار داد و متوجه شد که حدود 65 درصد از آن ها، برای خودشان دوستانی خیالی داشته اند. پروفسور تیلور همچنین درباره دیدگاه تک فرزندان و بچه های اول خانواده گفت: «موضوع ساختن دوستان خیالی، چیزی نیست که فقط در بچه های اول یا تک فرزندان دیده شود.»
6 – تک فرزندان در چند نمودار از جمله تحصیلات آکادمیک و دستاوردها برتر هستند
صحیح. در مذاکره تحصیلات و دستاوردها، معمولاً تک فرزندان و آن هایی که بچه اول خاندان به حساب آمده می شوند، پیروز تر هستند. این مساله را می توان با dilution theory توضیح داد. طبق این نظریه، منابع والدین محدود هستند و وجود خواهر یا برادر باعث مصرف شدن این منابع و کاهش آن ها می شود. اگر همین منابع مالی و توجهات فقط برای یک فرزند باشد، شانس موفقیت بیشتر است.
7 – تک فرزندان دچار ضعف هستند چونکه مانند بچه های دیگر، فرصتی برای تعامل و یادگیری از خواهر و برادر ندارند
غلط. رابطه خواهر و برادری در برخی خانواده ها، بسیار مثبت است و بزرگ ترها می توانند به کوچک ترها در تحصیل و یادگیری کمک کنند. البته همه این روابط، مثبت و آموزنده نیستند و گاهی ممکن است به رقابت و اختلاف نظر ختم شوند. در این شرایط، والدین باید به طور مداوم دخالت کنند و از آموزش و یادگیری هم خبری نیست. فقط اینکه خواهر و برادر برای یادگیری و تعامل لازم هستند، دلیلی منطقی برای داشتن بچه های بیشتر محسوب نمی شود.
8 – تک فرزندان نسبت به بچه های دارای خواهر و برادر، تنهاتر هستند
غلط. امروزه همه بچه ها می توانند به راحتی وارد اجتماع شوند و با دنیای بیرون ارتباط برقرا کنند و دوستانی برای خود بیابند. آن ها می توانند در فعالیت های پس از کلاس و انواع بازی ها حضور داشته باشند. همچنین وقتی بزرگ تر می شوند، این فرصت در اختیارشان است که از طریق تکنولوژی با دوستانشان در ارتباط باشند. بنابراین والدین از این نظر نباید چندان نگران باشند.
هنگامی که محققان از 13.500 نفر از بچه هایی که سن آن ها نهایتاً 12 سال بود، خواستند نام 10 نفر از دوستانشان را بگویند، تک فرزندان به اندازه بچه هایی که خواهر و برادر داشتند، محبوب و اجتماعی بودند. سرانجام این تحقیق که در سال 2013 انجام شد و با نتیجه ای مشخص به پایان رسید: «نتایج تحقیق نشان می دهند که بزرگ شدن بدون خواهر و برادر، ریسک بسیار کمی دارد و شاید بتوان گفت وجود آن ها مزیت خاصی ندارد.»
در این تحقیق، به این نتیجه رسیدند که تک فرزندان به اندازه بچه های دیگر، رفیق دارند. بنابراین گفته شد که بزرگ شدن بدون خواهر و برادر، به کسب مهارت های اجتماعی و دوست یابی افراد صدمه نمی زند. قطعاً حضور خواهر و برادر، خوبی ها و مزیت های ویژه ای دارد اما نبودشان، احتمالاً نمی تواند باعث آسیب اجتماعی شود.
همچنین بخوانید:
حقیقت درباره تک فرزندی چیست؟
در ادامه این موضوع را بیشتر تحلیل می کنیم. روان شناسان قرن نوزده میلادی، اصلاً با تک فرزندی موافق نبودند و آن را نوعی ناهنجاری تلقی می کردند. همان طور که اشاره کردیم، استنلی هال ادعا کرد که تک فرزندی مانند یک بیماری است. مدتی بعد روان شناسان دیگر در این زمینه اظهار نظر کردند و مشکلاتی متعددی را برای تک فرزندان عنوان کردند از جمله حساسیت بیش از حد و خود بزرگ بینی و موارد دیگر.
با وجود تمام این موارد، تک فرزندان یا به عبارتی بچه هایی که به تنهایی بزرگ شده بودند، بیش از یک قرن دوام آوردند و بر خلاف این تحقیقات که نشان از ضعف و عدم توانایی آن ها داشت، موفق شدند به دستاوردهای فراوانی برسند. البته از آن زمان، خانواده های دارای یک فرزند، بسیار بیشتر شده اند. این موضوع را نمی توان کاملاً به انتخاب والدین ربط داد چراکه مشکلات باروری، پدر و مادرهای مسن، افزایش طلاق و مشکلات مالی و اقتصادی در دنیای امروز، می توانند از دلایل روی آوردن خانواده ها به تک فرزندی باشد. همچنین طبق شواهد و داده ها، داشتن یک فرزند می تواند تاثیر مثبتی بر والدین و خود فرزند داشته باشد.
در گذشته از این موضوع با عنوان «سندرم تک فرزندی» یا «یکی تنها» یاد می شد اما امروزه شرایط فرق کرده است. تونی فالبو که استاد روان شناسی دانشگاه تگزاس است، از سال 1970 فعالیت های بسیار زیادی برای تغییر باورها درباره تک فرزندی انجام داد. او بر اساس تحقیقاتی که به همراه دمسی پیلوت انجام داد، نتیجه گرفت: «در بین تمام نتایج، تک فرزندان از بچه های اول خانواده، غیرقابل تشخیص بودند» همچنین نسبت به بچه هایی که در خانواده های بزرگ پرورش یافتند، برتری هایی داشتند.
گفته می شود که تک فرزندان، ضد اجتماعی هستند و به طرز عجیب و غریبی رفتار می کنند. در این رابطه هم تحقیقی در سال 2011 انجام شد، به این نتیجه رسیدند که افراد تک فرزند، در دوران بزرگسالی در رابطه اجتماعی کمتری با بستگان داشته اند (که البته می تواند به کمتر بودن تعداد بستگان مربوط شود). اما هیچ تفاوتی با افراد دیگر، در ارتباط اجتماعی با دیگران (مانند آشنایان و همکاران) در آن ها به نظر نخورد.
روانپزشکی به نام لیندا بلیر که کتاب Birth Order (ترتیب تولد) را نوشته، می گوید که مزایای بسیاری در قالب خانواده های تک فرزندی وجود دارد. از این دید که والدین قادر هستند تمام وقت و انرژی خود را روی یک فرزند متمرکز کنند. همچنین آنها می توانند بیشتر به زندگی خود برسند و از دیدگاه فرزند، زندگی بهتری داشته باشند. در گذشته تک فرزندی به خوبی الان نبود. زیرا امروزه والدین سعی می کنند به فرزند خود ارزش دهند و او را غیرمعمولی پرورش ندهند.
البته مشکلاتی هم در این ماجرا وجود دارد. یکی از مشکلات اصلی، این است که والدین تمام تلاش خود را برای اینکه فرزندانشان با بچه های هم سن و سال وقت بگذرانند، به کار می گیرند و در نتیجه حسی عجیب و غریب به سراغشان می آید. اغلب به این دلیل که برابر شدن بچه ها با افراد دیگر، در شرایطی تحت سرپرستی بزرگ ترها – مثلاً در مدرسه – رخ می دهد. بنابراین بچه ها از خیلی چیزهایی که می توانند از خواهر یا برادر خود یاد بگیرند، محروم می شوند. بچه های دارای خواهر و برادر، در واکنش و فهمیدن افراد دیگر، تند تر رفتار می کنند. این مساله برای تک فرزندان هم اتفاق می افتد اما اصلاً با شرایط دیگر، یکسان نیست.
یک مساله دیگر به فرموده بلیر این است که زندگانی تک فرزندان، با بازرسی پیچیده والدین همگام است و معمولاً ساکت و باترتیب پیش می رود. والدین می توانند دستور دهند که شروط کمی از وضعیت دایمی و عادی بیرون شود و اندکی آشوب و مرج در زندگانی به وجود بیاید. امیدواریم این موضوع در درک امتیازات و عیبها تک فرزندی به شما یاری کرده باشد.
منبع: lifestyle1